2152- عن أبي هريرة، قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: «أكذب الناس الصباغون والصواغون»
It was narrated from Abu Hurairah that the Messenger of Allah (ﷺ) said:"The most dishonest of people are the dyers and the goldsmiths
Al-Albani said: Hadith Mawdu
ابوہریرہ رضی اللہ عنہ کہتے ہیں کہ رسول اللہ صلی اللہ علیہ وسلم نے فرمایا: لوگوں میں سب سے زیادہ جھوٹے رنگ ریز اور سنار ہوتے ہیں ۔
Ebu Hureyre (r.a.)'den rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu demiştir: «İnsanların en çok yalan söyleyenleri boyacılar ve kuyumculardır.» Not: Zevaid'de şöyle denilmiştir: Bunun senedi zayıftır. Çünkü bunda bulunan ravi Ferkad es-Sebahi zayıftır. Ravi Ömer bin Harun'u da İbn-i Main ve başkası tekzib etmişlerdir. AÇIKLAMA Zevaid türünden olan bu hadisi Ahmed de rivayet etmiştir. Sindi bu hadisin izahında şunları söyler: Boyacılardan maksad elbise boyacılarıdır. Gerek bunlar ve gerekse kuyumcular ekseriyetle sözlerini yerine getirmedikleri, siparişleri vaktinde vermeyip müşterilerini geciktirdikleri için hadiste bunların herkesten fazla yalan söz söyledikleri ifade edilmiştir. Bir kavle göre bu hadisten maksad anılan san'atkarlar değil, işittikleri sözleri değiştirip yalan ve uydurma söz düzenbazlarıdır. Buhari, Satışlar kitabının bir babını Kuyumcular hakkında gelen hadislere ayırmıştır. Bu babta rivayet edilen hadislerden anlaşılıyor ki; Peygamber (s.a.v.) zamanında kuyumcular vardı ve onlarla alışveriş yapılıyordu. Resul-i Ekrem (s.a.v.) de bu sanata mani olmuyordu. Kastalani de bu durumu belirttikten sonra: Bu babta rivayet edilen hadisten anlaşılıyor ki; bir sanata bozukluk girse bile bu sanat ile iştigal eden kimselerle alışveriş etmekte bir sakınca yoktur. Hatta bir sanatta en adi insanlar bile çalışsa yine onlarla iş yapılabilir. Nitekim bu hadiste belirtildiği gibi Ali bin Ebi Talib (r.a.) bir yahudi kuyumcu ile alışverişte bulunmuştur. Müellif Buhari muhtemelen bu babı açmakta boyacılar ile kuyumcuların en yalancı insanlar olduğuna dair (müellifimizin 2152 no da rivayet ettiği) hadise işaret etmek istemiş olabilir, demiştir. El-Hafni de Camiü's-Sağir'de rivayet edilen hadisimizin izahı bölümünde özetle hadisi açıkladıktan sonra Gazali'nin şöyle dediğini nakletmiştir: '''Sanatlar ve ticaretler bir toplum için birer farz-ı kifayedir. çünkü sanatlar ve ticaretler bırakılırsa hayat feke uğrar, halkın çoğu helak olur. Herkes bir sanat dalında çalışsa, diğer dallar durur ve yine toplumun yaşaması güçleşir. Bazı ilim adamları Peygamber (s.a.v.)'in; «Benim ümmetimin ihtilafı bir rahmettir,. mealindeki hadisini bu yönde yorumlamışlar ve: Yani ümmetin sanat ve ticaret kollarında çalışma arzularının değişik olması, bütün kollar için isteklilerin bulunması bir rahmettir. Sanatların bir kısmı önemlidir. Toplumun ihtiyaçlarına cevap verir. Bir kısmı da önemli değildir. Çünkü dünya ziyneti ve süs işine aittir. Bu tür sanat olmasa da toplumun hayatı zarara uğramaz. Müslüman bir toplumun meşru ihtiyaçlarına cevap veren ticaretler ve sanatlar birer farz-ı kifayedir. Bu itibarla bu alanlarda çalışan mü'minler birer farz-ı kifayeyi ifa etmek niyeti ile çalışmalıdırlar. Nakış ve boya gibi süse yönelik sanatlarda da çalışmaya rağbet etmemelidirler .. Çünkü bu dallar farz-ı kifayeden sayılmazlar. Haram olan oyun ve eğlence aletleri, saz aletleri ve benzeri şeyleri imal etmek ise haramdır. Böyle bir sanatı bırakmak, bir zulmü bırakmak kabilindendir. Terzinin erkeklere ipek elbise dikmesi, kuyumcunun erkek için altın yüzük gibi ziynet eşyasını imal etmesi haram sanat nevindendir. Bu iş için alınan ücret de haramdır
Telah menceritakan kepada kami [Amru bin Rafi'] berkata, telah menceritakan kepada kami [Umar bin Harun] dari [Hammam] dari [Farqad As Sabakhi] dari [Yazid bin Abdullah bin Asy Syikhir] dari [Abu Hurairah] ia berkata, "Rasulullah shallallahu 'alaihi wasallam bersabda: "Sedusta-dusta manusia adalah para pencelup (pewarna kain) dan orang-orang yang padai berselit lidah
। আবূ হুরায়রা (রাঃ) থেকে বর্ণিত। তিনি বলেন, রাসূলুল্লাহ সাল্লাল্লাহু আলাইহি ওয়াসাল্লাম বলেছেনঃ লোকেদের মধ্যে অধিক মিথ্যাবাদী হলো কাপড়ে রংকারী ও অংলকার নির্মাতারা।
إسناده ضعيف لضعف فرقد السبخي: وهو ابن يعقوب.
همام: هو ابن يحيى العوذي.
وأخرجه أبو داود الطيالسي في "مسنده" (٢٥٧٤)، وأحمد في "المسند" (٧٩٢٠)، وفي "العلل" (١٧٤١)، وعبد الله بن أحمد بن حنبل في زياداته على "العلل" (١٧٤٠)، وابن الأعرابي في "معجمه" (٨٠٨)، وابن حبان في "المجروحين" ٢/ ٢٠٥ و ٣١٣، وابن عدي في "الكامل" ٦/ ٢٢٨٨، وتمام الرازي في "فوائده" (٦٦٧) و (٦٦٨)، والبيهقي ١٥/ ٢٤٩، والخطيب البغدادي في "تاريخه" ١٤/ ٢١٦، وابن الجوزي في "العلل المتناهية" (٩٩٤) و (٩٩٦) من طريق همام بن يحيى، بهذا الإسناد.
وأخرجه أحمد في "العلل" (١٧٣٨) عن أبي عبيدة الحداد، عن همام، عن فرقد رفعه.
وأخرجه تمام الرازي (٦٦٦)، ومن طريقه ابن عساكر في "تاريخ دمشق" ١٥/ ورقة ٦٩٣ عن محمد بن علي بن الحسن الشرابي الرماني البغدادي، عن إبراهيم بن هاشم البغوي، عن هدبة بن خالد، عن أبي عوانة اليشكري، وابن حبان في "المجروحين" ٢/ ٣١٣ وابن عدي في "الكامل" ٦/ ٢٢٩٥، والخطيب في "تاريخه" ٣/ ٤٣٨، وابن الجوزي في "العلل" (٩٩٥) من طريق محمد بن يونس الكديمي، عن أبي نعيم الفضل بن دكين، كلاهما (أبو عوانة وأبو نعيم) عن الأعمش، عن أبي صالح، عن أبي هريرة.
قال الذهبي في "الميزان" ٣/ ٦٥٣ في ترجمة محمد بن علي الشرابي شيخ تمام الرازي: وهذا موضوع، والحمل فيه على الشرابي، وللمتن إسناد آخر ضعيف.
انتهى كلامه.
قلنا: والشرابي هذا قال عنه الخطيب في "تاريخ بغداد" ٣/ ٨٤: أحاديثه مستقيمة، ونقل عن أبي الفتح بن مسرور البلخي قوله: كان فيه بعض اللين.
انتهى كلامه.
قلنا: والإسناد الثاني فيه الكديمي وهو متهم بالوضع.
وروي عن أبي هريرة مرفوعا: "أكذب الناس الصناع" - بالنون المعجمة- أخرجه ابن أبي حاتم في "العلل" ٢/ ٢٧٨، وابن حبان في "المجروحين" ٢/ ١٠١، وابن عدي ٥/ ١٨٠٧ من طريق عثمان بن مقسم البزي، عن نعيم المجمر، عن أبي هريرة.
والبري متروك الحديث واتهمه الثوري بالكذب.
وتحرفت كلمة "الصناع" بالنون المعجمة عند ابن أبي حاتم وابن عدي إلى "الصباع" بالباء الموحدة.
وأخرجه بلفظ البري كذلك عبد الرزاق (١٥٣٥٥)، وعنه أحمد (٩٢٩٦) عن معمر، عن همام بن منبه، عن أبي هريرة مرفوعا: "إن من الظلم مطل الغني، وإذا أتغ أحدكم على مليء فليتبع" قال معمر: وزادني رجل في هذا الحديث عن أبي هريرة، عن النبي - صلى الله عليه وسلم - أنه قال: "وأكذب الناس الصناع".
قلنا: اقتصر أحمد عن الحديث الثاني، وإسناده ضعيف لإبهام الراوي عن أبي هريرة.
ورواه بكر بن عبد الله بن الشرود، عن معمر، عن همام بن منبه، عن أبي هريرة، قال: قال رسول الله - صلى الله عليه وسلم -: "إن أكذب الناس الصباغ" أخرجه ابن الجوزي في "العلل" (٩٩٧)، ونقل ابن الجوزي عن ابن معين قوله: بكر كذاب ليس بشئ.
وروي مثله من حديث أنس عند ابن عدي ٦/ ٢٢٨٨، وقال: وهذا عن أنس بهذا الإسناد باطل.